Yazılımda iki işlem aynı anda aynı veriye erişmeye çalışırsa ne olur? RenaneSoft olarak, çok az kişinin fark ettiği ama büyük sistem hatalarına yol açan “Race Condition” problemini anlatıyoruz.

Bir sistem düşünün...
Her şey doğru yazılmış, test edilmiş, hatta üretime alınmış.
Ama arada bir hatalı sonuç veriyor.
Test ortamında yakalanamıyor.
Loglara bakıldığında hiçbir şey göze çarpmıyor.
Ama kullanıcılar bir şekilde sorun yaşıyor.

İşte bu durumun sebebi büyük ihtimalle:
Race Condition (yarış durumu) problemidir.

 Race Condition Nedir?

Race condition, çok iş parçacıklı (multithreaded) ya da eşzamanlı (concurrent) çalışan sistemlerde meydana gelen bir problemdir.

İki ya da daha fazla işlem, aynı veriye zamanlaması çakışarak eriştiğinde ve bu işlemlerin sırası sonucu etkilediğinde ortaya çıkar.

Bu, yazılımın çalışmasında belirsiz davranışlara yol açar.

 Gerçek Hayattan Örnek

Bir banka uygulamasında kullanıcı, aynı anda iki kez “para çek” butonuna bastığında:

• İşlem A: Bakiyeyi kontrol eder → 100₺
• İşlem B: Bakiyeyi kontrol eder → 100₺
• Her ikisi de 80₺ çekerse, sistemde -60₺ oluşur.
  Ama ayrı ayrı çalıştırıldığında böyle bir şey asla yaşanmaz.

İşte race condition budur:
Kod doğru olsa bile, işlem sırası yanlış sonuç doğurur.

 Neden Tehlikelidir?

• Nadiren olur → Testlerde yakalanmaz
• Hatalı sonuçlar doğurur → Veri tutarsızlığı yaratır
• Karmaşıktır → Hataların kaynağı anlaşılmaz
• Performansa göre değişir → Sunucu hızlıysa hatalar artabilir

Kritik sistemlerde (banka, oyun, e-ticaret) bu hatalar felaketle sonuçlanabilir.

 RenaneSoft’ta Race Condition Nasıl Önlenir?

Biz bu tip hatalara karşı sistemlerimizi proaktif savunma modeliyle kurarız.
Kullandığımız temel yaklaşımlar:

1. Lock Mekanizmaları (Mutex, Semaphore)
   Aynı kaynağa aynı anda tek erişim sağlanır.
2. Atomic İşlemler
   Veri güncellemeleri tek bir adımda yapılır, kesintiye izin verilmez.
3. Optimistic Concurrency Control
   Veri önce okunur, işlem sonunda hâlâ aynıysa yazılır. Değilse işlem tekrarlanır.
4. Database Transaction Isolation Levels
   SQL seviyesinde veri çakışmalarını engelleyen seviyeler (Serializable, Repeatable Read vs.)
5. Thread-Safe Veri Yapıları
   Özellikle Java, C#, Kotlin gibi dillerde eşzamanlı işlemlere dayanıklı koleksiyonlar kullanılır.

 Az Bilinen Bir Gerçek

Race condition sadece arka plandaki işlemlerde değil, UI seviyesinde bile yaşanabilir.

Örneğin:

• Kullanıcı bir formu iki kez gönderirse
• API çağrıları arka arkaya tetiklenirse
• Animasyonlar ve event’ler çakışırsa

Bu durumlar da yarış durumu sayılır ve uygulama davranışlarını bozar.

 Sonuç

Race condition, yazılımın doğru çalışıyor gibi görünüp hata ürettiği en tehlikeli problemlerden biridir.
Sadece kod bilmek yetmez; bu tarz derin eşzamanlılık problemlerini öngörmek ve engellemek gerekir.

RenaneSoft, yüksek trafikli sistemlerde zamanla yarışan kodları kontrol altına alır.
Çünkü biz yazılımı sadece yazmıyor, zamanla yarışan senaryoları da mühendislikle çözüyoruz.

RenaneSoft – Hataları zamanından önce engelleyen mühendislik.